wtorek, 29 września 2015

,,Zimne. Polki, które nazwano zbrodniarkami" Marek Łuszczyna


Przyjęło się, że kobiety to słaba płeć. Delikatne, wrażliwe, opiekuńcze - takie powinny być. Co jednak można o nich powiedzieć, gdy stają się zbrodniarkami, odpowiedzialnymi za cierpienie lub śmierć innych ludzi? Pięć sylwetek takich właśnie kobiet przybliża w swoim reportażu Marek Łuszczyna. Każda z nich ma na sumieniu śmierć kogoś innego - albo sama zabiła albo jej działania do tego doprowadziły. Autor próbuje naszkicować tło, które doprowadziło do popełnienia zbrodni. Zaczyna mocno, od stalinowskiej działaczki, Julii Brystyngier. Budowała ona aparat bezpieczeństwa, torturowała i nadzorowała tortury żołnierzy (w tym generała Emila Fieldorfa Nila), prześladowała kościół. Pod koniec życia miała się nawrócić i przyjąć chrzest.

Potem jednak reportaż przybiera tendencję spadkową. Kolejne bohaterki dobrane są według dziwnego klucza. Czasem nie do końca można zrozumieć dlaczego akurat one tutaj się znalazły. Trochę rozmywa się, główna idea, która (najprawdopodobniej) przyświecała autorowi. Momentami przeszkadza także styl: połączenie gawędy z reporterskim skoncentrowaniem na faktach.

Tomik reportaży ,,Zimne" niewątpliwie jest ciekawy i porusza dotąd jeszcze nie zbadane obszary naszej historii. Przede wszystkim pokazuje losy kobiet zagubionych, znękanych, zmuszonych przez rzeczywistość do aktu najwyższego okrucieństwa (pomijam Brystyngier). Patrząc z perspektywy czasu, próbujemy zrozumieć ich zachowanie i decyzje oraz znaleźć usprawiedliwienie ich działań. Nie zawsze się da. Wartko sięgnąć i samemu znaleźć własne odpowiedzi na pytania, które się nasuwają.

p.s. WYZWANIE 2015 - Oparta na prawdziwej historii

niedziela, 27 września 2015

,,Lebensborn" Jo Ann Bender

Tytuł oryginału: Lebensborn

Druga wojna światowa nadal skrywa przed nami wiele tajemnic. Wiemy sporo o eksperymentach jakie prowadzili naziści, o ich projektach, ideologii. Są jednak takie obszary, które nadal budzą zdziwienie, oburzenie i wydaje się być nieprawdopodobnym, że w XX wieku ktoś w ogóle wpadł na taki pomysł. Jednym z takich projektów był ,,Lebensborn". Inicjatywa ta miała na celu stworzenie i wyhodowanie idealnej rasy panów.

Powieść Jo Ann Bender o tym właśnie tytule dosyć luźno traktuje to zagadnienie. Oczami osiemnastoletniej Francuzki obserwujemy najpierw okupację jej rodzinnego miasteczka przez Niemców a potem sam ośrodek Lebensbornu. Dziewczyna zostaje tam wysłana po tym jak zachodzi w ciążę w wysoko postawionym funkcjonariuszem SS.

Obraz wojny jest bardzo złagodzony i przedstawiony trochę powierzchownie. Pojawia się kilka dramatycznych epizodów ale większość fabuły mogłaby rozegrać się gdziekolwiek i kiedykolwiek. Sporo miejsca poświęcone jest na rozważania głównej bohaterki, z których (niestety) nic nie wynika. Fabuła nie jest zbyt zagmatwana czy skomplikowana, wszystko w większości opiera się na utartych schematach. Całość czyta się jednak dość sprawnie, ma kilka interesujących momentów ale jednak jest to książka na jedno popołudnie. Łatwo można przeczytać i szybko zapomnieć.

P.s. WYZWANIE 2015 - Akcja rozgrywa się podczas wojny

piątek, 25 września 2015

,,Przebudzenie" Stephen King

Tytuł oryginału: Revival

Trochę minęło od czasu kiedy czytałam Stephena Kinga w typowo horrorowym wydaniu. Zdecydowanie wolę jego trochę nostalgiczne opowieści z lekkim dreszczykiem w tle. ,,Przebudzenie" początkowo wpisuje się w ten klimat. Mamy tutaj leniwie rozwijającą się opowieść byłego rockmana. Jednak cały czas przebija się nie do końca wypowiedziane: coś musi się stać. Opowieść rozłożona jest na lata (zaczyna się w spokojnych latach sześćdziesiątych, by zakończyć się mocno współcześnie), przechodzi przez wszystkie etapy i zakręty.

Kilkuletni Jamie Morton spotyka pastora Jacobsa pewnego letniego dnia. Nie wie, że ta znajomość zaważy bardzo mocno na jego życiu. Pastor jest młody, ma uroczą żonę i synka. Wszystko zmienia się jednak w dniu gdy tragicznie giną. Duchowny traci wiarę, pełen żalu i bólu wypowiada swoje ostatnie Straszne Kazanie i opuszcza maleńką mieścinę. Jamie i Jacobs w trakcie swojego życia, jeszcze wielokrotnie się spotkają. A finał będzie przerażający.

Coraz bardziej podoba mi się ,,późny King". Coraz bardziej lubię tego faceta, który zamiast straszyć i zniesmaczać więcej miejsca poświęca OPOWIEŚCI. Fakt, przebija się z niej dojrzały mężczyzna w jesieni życia tęskniący za najlepszymi latami ale przynajmniej mi to nie przeszkadza. Lubię tę mroczną i pesymistyczną atmosferę, która mimo wszystko nie jest przytłaczająca. Historia płynie w swoim tempie a my razem z nią. Dopiero przed finałem przyspiesza i zaskakuje. Czy mocno? To pozostawiam indywidualnej ocenie.

środa, 23 września 2015

,,Arabska żona" Tanya Valko

Dotarłam do końca, chociaż nie było łatwo. Tanya Valko chciała w swojej powieści przedstawić prawdziwe, wstrząsające oblicze mieszanego, polsko-arabskiego małżeństwa. I w pewien sposób jej się to udało. Wcisnęła w jedną (dość obszerną) książkę taką ilość zła, chamstwa, przemocy, że powstała dosyć ciężko strawna papka. Wiele elementów tutaj nie gra i razi. Zaczynając od głównej bohaterki, tytułowej arabskiej żony.

Dorota ma osiemnaście lat gdy w Polsce przypadkowo poznaje libijskiego doktoranta, Ahmeda. Wydarzenia od tego momentu rozgrywają się w ekspresowym tempie: wielka miłość, ciąża, ślub, narodziny córki. Po kilku latach decydują się na przeprowadzkę do Libii. To tam ma rozegrać się wielki dramat kobiety, którego pierwsze oznaki ujawniły się już w ,,polskim etapie".

Dorota reprezentuje typ ludzi, których szczerze nie cierpię i staram się unikać jak ognia. Taka stereotypowa (wybaczcie) blondyna, trochę ciele, które gdzie się postawi tam zostanie. Jej zachowania i zaślepienia, nawet przy najszczerszych chęciach, nie da się tłumaczyć miłością do męża i córek. Przez większość czasu wykazuje się totalnym brakiem zdrowego rozsądku. Jest leniwa, głupia, nie wykazuje chęci poznania i zrozumienia kraju, w którym przyszło jej żyć. A potem płacz i zgrzytanie zębów. Nie bronię Ahmeda, ta postać jest zła do szpiku kości. Jednak dla Doroty nie umiem znaleźć współczucia. Jej zachowanie przeczy samo sobie. Najbardziej dobitny przykład: jej mąż gwałci swoją siostrę. Bohaterka to widzi. Co dalej? Przez jedną stronę ma dylemat a potem serwuje nam opowieść jakim on jest cudownym kochankiem i jak wspaniały mają seks. Przecież ma się ochotę chwycić ją za blond kudły i walnąć. Może przejrzałaby na oczy.

Jestem zdecydowanie na nie. Nawet jeśli powieść powstała na postawie prawdziwych, tragicznych historii w takiej formie jest dla mnie nie do przyjęcia. Głupota bohaterów razi i niewiele uczy. Kultura arabska występuje w tle w znikomej formie. Więcej uprzedzeń, stereotypów niż realiów. Dramaty zostały spłycone i przedstawione na poziomie programów ,,Dlaczego ja?", ,,Trudne sprawy". Całość jest niczym tabloidowa papka. Raczej nie planuję sięgnąć po kolejne tomy. Szkoda mi czasu i nerwów na czytanie takich bzdur.





p.s. WYZWANIE 2015 - Przeczytaj tyle ile masz wzrostu: 70,3 cm - 5,3 cm = 65,0 cm

czwartek, 17 września 2015

,,Bądź zdrowa, Lizbono" Ana Veloso

Tytuł oryginału: Lebwohl, Lisboa

Czasem trudno jest sobie wyobrazić jakie nasze czyny mogą nieść konsekwencje. Czasem nie myśli się o tym, że jak nasze działania zmieniają życie innych. Tak było w przypadku wielkiej i prawdziwej miłości Juju i Fernanda. Od dziecka wiedzieli, że łączy ich coś wyjątkowego. Zdawali sobie również sprawę, że nigdy ich uczucie nie będzie mogło się urzeczywistnić. Dzieli ich zbyt wielka przepaść społeczna. Ona pochodzi z bogatej rodziny, on jest biednym chłopem, a taka różnica klasowa w Portugalii, na początku XX wieku jest nie do przeskoczenia. Młodzi muszą zostać rozdzieleni aby mogła rozegrać się ich historia.

,,Bądź zdrowa, Lizbono" to wielopokoleniowa saga rodzinna rozpoczęta w 1900 roku. Na przestrzeni prawie całego XX wieku obserwujemy Juju i Fernanda a potem koleje losu ich rodzin. Usiane są one zarówno wielkimi radościami, smutkami, poprzetykane tajemnicami i wstydliwymi prawdami, poznaczone cierpieniem i okraszone miłością i nadzieją, czasem okryte zasłoną obojętności i zazdrości. Wszystko to nakreślone jest na tle zmieniających się burzliwych dziejów Portugalii XX wieku. Widzimy dwie wojny, powstanie i upadek reżimu Salazara, rozpad portugalskiego kolonializmu. Całość napisana jest w piękny, czasem  dramatyczny, czasem nostalgiczny sposób. Aż nie trudno oderwać się od lektury.

Polecam gorąco.

p.s. WYZWANIE 2015 - Przeczytaj tyle ile masz wzrostu: 73,2 cm - 2,9 cm = 70,3 cm

wtorek, 15 września 2015

,,Seriale. Przewodnik Polityki Krytycznej"

Na zmianę z czytaniem książek oglądam seriale. Teraz w prawdzie już dużo mniej niż kilka lat temu, ale oglądam. Seriale to nie tylko dobra rozrywka na wieczór gwarantująca godzinę relaksu. Obecnie wiele wymaga wiele wysiłku intelektualnego, spostrzegawczości, zwraca uwagę na ważne kwestie społeczne, kulturalne czy polityczne jak również uczy i edukuje. Serial, szczególnie, taki emitowany w ogólnie dostępnej telewizji, ma dużo większy zasięg niż książka, czasopismo czy sam film.

Wydany w 2011 ,,Przewodnik Krytyki Politycznej. Seriale" bardzo szczegółowo analizuje ten fenomen. Koncentruje się na kilku popularnych (Friends, House, True Blood, Z Archiwum X) czy kontrowersyjnych pozycjach (Słowo na L, Big Love), zahaczając nawet o nasze podwórko (Świat według Kiepskich). Omawiane są społeczne odniesienia, wpływ na widza, stopniowe złagodzenie czy wręcz zmianę światopoglądu (najlepszym przykładem są wątki homoseksualne, które znacznie straciły swoją kontrowersyjną wymowę). Autorzy próbują dojść do meritum zagadnienia, wyjaśnić dlaczego akurat serialowi bohaterowie tak poruszają wyobraźnie, gdzie tkwi istota. Nie ma na to jednej, dobrej odpowiedzi. Ile głosów, tyle opinii.

Ważna pozycja dla każdego serialomaniaka. Warto jednak zauważyć, że pewne kwestie już teraz uległy przedawnieniu. Pewne seriale zakończyły się, w innych bohaterowie ewoluowali w innym kierunku, po za tym pojawiły się nowe tytuły, które na nowo ustawiły karty, zmuszając do nas do przesunięcia swoich granic postrzegania. Wiele kwestii stało się oczywistymi. A to tylko okres pięciu lat. Na pewno niezwykłym przeżyciem będzie spojrzenie na szklany ekran za kolejne kilka.

p.s. WYZWANIE 2015 - Przeczytaj tyle ile masz wzrostu: 75,5 cm - 2,3 cm = 73,2 cm

poniedziałek, 14 września 2015

,,Ponieważ Cię kocham" Guillaume Musso

Tytuł oryginału: Parce que je t'aime

Jeden samolot a w nim trzy całkowicie inne, obce osoby. Marc wracający do domu z cudownie odnalezioną córką, Alyson - dziedziczka fortuny, zmagająca się z wewnętrznymi demonami i Evie - nastolatka, pałająca żądzą zemsty. Trzy różne historie, trzy różne problemy. Ich zetknięcie będzie wstrząsem dla każdego. Wspólnie będą musieli zmierzyć się z tym co dla nich jest najtrudniejsze - własną przeszłością i zdecydować jaką podejmą decyzję na przyszłość.

Przypadek sprawił, że czytałam tę książkę w trakcie podróży samolotem. Wracałam do domu i lektura miała mi pomóc skrócić czas lotu. I wszystko było dobrze póki byłam na pokładzie. Przyjemna, nie specjalnie skomplikowana i napisana prostym językiem opowieść idealnie spełniała swoje zadanie. W ciągu dwóch godzin pochłonęłam ok. 80% książki. Schody zaczęły się gdy wysiadłam. Odłożyłam na bok powieść i jakoś nie czułam potrzeby wracania. Nie interesowało mnie zakończenie, sama fabuła też nie buchała napięciem i emocjami. Temat przyznaję ciekawy ale wszystko jakieś, takie ... płaskie, jednowymiarowe. Niespecjalnie można odczuć te emocje, które mają targać bohaterami, nawet nie bardzo ich poznajemy. Wszystko skoncentrowane jest na jednym, uproszczonym epizodzie. Dotarłam do końca tylko dlatego, że nie lubię pozostawiać niedoczytanych książek.

Dobra do czytania w środkach komunikacji miejskiej. Taka na raz - przeczytać i zapomnieć.

niedziela, 13 września 2015

,,Serce to samotny myśliwy" Carson McCullers

Tytuł oryginału: The Heart is a Lonely Hunter

Południe Stanów Zjednoczonych Ameryki, koniec lat 30-tych XX wieku. W małym, nienazwanym miasteczku żyło dwóch głuchoniemych. Żyli razem spokojnie i całkiem szczęśliwie aż do momentu gdy jeden z nich został oddany do zakładu na leczenie. Drugi, John Singer, opuszcza wspólny dom by zamieszkać w wynajętym pokoju. To stanie się punktem zwrotnym w zarówno jego życiu, jak i w życiu kilku, różnych osób: czarnego lekarza, komunistycznego bojownika o równość pracowników, nastolatki zakochanej w muzyce i lokalnego barmana. Każdy z bohaterów zmaga się z wieloma trudnościami, nosi w sobie mnóstwo przemyśleń, planów. Dopiero pojawienie się głuchoniemego spowoduje, że znajdą one swoje ujście. Singer stanie się ich powiernikiem i najwierniejszym ,,słuchaczem". Bohaterowie przychodzą i zrzucają przed głuchoniemy swoje problemy, nie zauważając jego życia i kłopotów.

,,Serce to samotny myśliwy" to przejmująca opowieść o samotności pośród ludzi, niezrozumieniu, braku akceptacji. Gdzieś w trakcie lektury nasunęła mi się refleksja na temat współczesnych stosunków społecznych. Media społecznościowe umożliwiają nam przede wszystkim podkreślanie siebie, więc to  robimy. Gadamy, piszemy, publikujemy o sobie - ale wielu z nas nie słucha. Nie interesujemy się innymi ludźmi. Traktujemy ich powierzchownie, bazując na własnych wyobrażeniach a nie prawdziwej znajomości. Tacy sami są bohaterowie: skoncentrowani na sobie, szczęśliwi, że ktoś ich ,,słucha" czują się zwolnieni z tego samego.

Powieść wystawia smutną i tragiczną cenzurkę stosunkom międzyludzkim. Gorzką pigułką jest dla nas świadomość, jak wielkimi jesteśmy egoistami. Cóż, pozostaje mieć nadzieję, że gdzieś w ludzkości tli się jeszcze iskierka dobra i zrozumienia.

p.s. WYZWANIE 2015 - Przeczytaj tyle ile masz wzrostu: 78,0 cm - 2,5 cm = 75,5 cm

środa, 9 września 2015

,,Ludzie księgi" Geraldine Brooks

Tytuł oryginału: People of The Book

Pięciusetletnia, zaginiona hagada (żydowski zbiór opowieści) odnajduje się w zbombardowanym, ogarniętym wojną Sarajewie w 1996 roku. Do zbadania jej autentyczności i prześledzenia jej dziejów zostaje oddelegowana australijska specjalistka Hanna Heath. Kobieta stopniono wgłębia się w szczegóły, pozwalające prześledzić koleje losu bezcennego manuskryptu. Był on ważny dla wielu osób na przestrzeniu wieków. I to właśnie o tych ludziach, ,,ludziach księgi" opowiada powieść. Pokazuje ich losy, motywacje jakimi się kierowali, działania jakie podejmowali.

Geraldine Brooks zainsspirowała się atentycznym losem sarajewskiej hagady by na tej podstawie stworzyć fascynującą opowieść przemierzającą czas i przestrzeń. Razem z bohaterką powoli i stopniowo odkrywamy dzieje księgi, zanurzamy się w jej tajemnice, obserwujemy jej wpływ na ludzi. Świetnie nakreślone tło społeczne i historyczne pozwala wiele zrozumieć z wzajemnych stosunków wielkich religii: judaizmu, chrześcijaństwa i islamu. Nie mniej ważne jest to w jaki sposób został nakreślony wątek obyczajowy - delikatnie ale dotykający ważnych problemów poszukiwania własnej tożsamości, zrozumienia i miłości.
Świetna książka, która na pewno przypadnie do gustu wszystkim miłośnikom powieści o książkach, jak również amatorom historii.

niedziela, 6 września 2015

,,Morfina" Szczepan Twardoch

Jest Konstantym Willemannem, nie lubi koni, wojny, jest synem szalonej matki i okaleczonego ojca, jest mężem Heleny i ojcem Jureczka. Jest kochankiem Sali, pierwszym mężczyzną Igi, przyjacielem Jacka. Przede wszystkim jest jednak NIKIM, śmieciem, (wybaczcie) dupkiem, próbującym tak lawirować przez życie aby przejść przez nie jak najłatwiej. Nie interesuje go praca, rodzina tylko wtedy gdy jest dobrze, deklaruje się Polakiem ale nie rozumie celu poświęcenia i walki w przegranej już wojnie. Nuda i przypadek prowadzi, że zostaje wplątany w akcje wywiadowcze.

,,Morfina" łamie schematy mówienia o II wojnie światowej. Przecież zawsze Polacy, Warszawiacy byli waleczni, bohaterscy, oddani Ojczyznie. Szpieg i wywiadowca taki jak Hans Kloss. Jeśli znaleźli się zdrajcy byli szybko likwidowani. A tutaj nagle pojawia się bohater na miarę Konstantego. Ktoś, kogo nie można lubić, nie można szanować, nie można nawet tolerować. Mimo to jego spojrzenie na wrzesień i październik 1939 roku wciąga. Patrzymy na inne miasto. Na zgwałconą Warszawę, do której dopiero wprowadzają się Niemcy. Na miasto, które jeszcze nie wie czego może się spodziewać, co będzie dalej. Patrzymy na przerażonych ludzi przez okulary groteski. Poznajemy karykaturalnych bohaterów nie przystających do wpajanych nam przez historię schematów. Nie ma dzielnych herosów, mądrych dowódców. Są tylko mali, zachłanni, zawistni, głupi ludzie.

Twardoch zafundował nam kubeł zimnej wody. Otrzeźwił. Zburzył święte cokoły i pokazał brud i zgniliznę tkwiącą pod nimi. A zrobił to genialnie wykorzystując komizm, groteskę i karykaturę. Wymieszał narracje abyśmy głowili się co jest prawdą a co ułudą. ,,Morfina" czasem przytłacza, oburza ale próbuje oczyścić od narosłych mitów rok  1939. Warto sięgnąć i samemu się z nią zmierzyć.

p.s. WYZWANIE 2015 - Przeczytaj tyle ile masz wzrostu: 82,1 cm - 4,1 cm = 78,0 cm

środa, 2 września 2015

,,Musisz ją uwieść" Johanna Lindsey

Czego w tej książce nie ma? Jest i porwanie, tajemnica, piraci, pościgi statków... tak ... A wszystko to ma być tłem dla wielkiej, szalonej miłości. I w sumie taką znajdujemy na kartach ,,Musisz ją uwieść" Johanny Lindsey.

Boyd Anderson od pierwszego spojrzenia wiedział, że Katey musi zostać jego żoną. Niestety, panna okazuje się być bardzo oporną na dość bezpośrednie zaloty. Bohater dwoi się i troi aby przekonać ją o swoim uczuciu. Prowadzi to do wielu zabawnych sytuacji i skutkuje nie zawsze przyjemnymi konsekwencjami.

Romanse Johanny Lindsey to urocze bajki dla dorosłych: pełne przygód (czasem wręcz nieprawdopodbnych), zwariowanych bohaterów oraz bijące ogromnym ciepłem, humorem i pozytywną energią. Tutaj nie ma miejsca na zło. Bohaterowie jak w ,,Modzie na sukces" wiecznie młodzi i piękni, tylko dzieci im dorastają. Jest to taka literatura, która idealnie rozluźnia i sprawia, że można się uśmiechąć po ciężkim dniu.